-
1 ai
1.ai, in old Lat., corresponding to ae: AIDILIS, CAISAR, AITERNOS, for Aedilis, Caesar, aeternus; also, still later, sometimes in the poets in the termination of the genitive of the first decl.; but, as in Enn. and Lucr., per diaeresin always dissyl. with long penult:2.furit intus aquāï,
Verg. A. 7, 464:aurāï simplicis ignem,
id. ib. 6, 747:terrāï frugiferāï,
Mart. 11, 91, 5; cf. Quint. 1, 7, 18; Spauld. Prisc. 728; Prob. 1438; Vel. Long. 2222; Mart. Vict. 2460 P.—In prim. syllables, as in voc. Gaĭ, ăi could not be changed to ae if i was an ending; but i was changed to i cons., when the word received accession, e. g. Gaius. —When a conson. followed ai, as in CNAIVOS for GNAIWOS (v. the Epitaphs of the Scipios, in the Append.), ae was written at a later per., as Gnaeus; hence from Graïos both Graecus and Graius; from Aiakos, Aeacus, and Aiax, for Aias, were formed; just as Achaeus or Achivus with Achaĭus or Achaĭcus was used.* ai = ai, interj., denoting grief, ah! alas! Ov. M. 10, 215.2.ai, imper., from aio. -
2 evolvo
ē-volvo, volvi, vŏlūtum, 3 ( per diaeresin ēvŏlŭam, Cat. 66, 74:I.ēvŏlŭisse,
Ov. H. 12, 4), v. a., to roll out, roll forth; to unroll, unfold (class.).Lit.:b.(vis venti) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis,
Lucr. 6, 141; cf.silvas,
Ov. M. 12, 519:cadavera turribus,
Luc. 6, 171:montes corpore,
Ov. M. 5, 355:saxa nudis lacertis,
Luc. 3, 481:intestina,
Cels. 7, 16 et saep.:vestes,
to open, unfold, Ov. M. 6, 581:volumen epistolarum,
to open, Cic. Att. 9, 10, 4:panicum furfure,
i. e. to cleanse, purge, Col. 2, 9 fin.:quae postquam evolvit,
unfolds, evolves, Ov. M. 1, 24 et saep.:amnis prorutam in mare evolvendo terram praealtas voragines facit,
Liv. 44, 8; cf.aquas (Araxes),
Curt. 5, 4, 7.—Evolvere se, or mid. evolvi, to roll out, roll forth, glide away:B.evolvere posset in mare se Xanthus,
discharge itself, Verg. A. 5, 807; cf.:Danubius in Pontum vastis sex fluminibus evolvitur,
empties, Plin. 4, 12, 24, § 79:species (anguis) evoluta repente,
Liv. 26, 19, 7:per humum evolvuntur,
roll themselves along, Tac. G. 39.—Transf.1.To unroll and read a book:2.evolve diligenter ejus eum librum qui est de animo,
Cic. Tusc. 1, 11, 24:volumina,
Quint. 2, 15, 24:fastos,
Hor. S. 1, 3, 112; Ov. F. 1, 657:versus,
id. Tr. 2, 307:jocos,
id. ib. 2, 238; cf.transf.: poëtas,
Cic. Fin. 1, 21, 72; cf.auctores,
Suet. Aug. 89:auctores penitus,
Quint. 12, 2, 8:antiquitatem,
Tac. Or. 29 fin. —To draw out a thread, i. e. to spin, said of the Fates:3.quae seriem fatorum pollice ducunt Longaque ferratis evolvunt saecula pensis,
Claud. Rapt. Pros. 1, 53; and pregn., to spin out, i. e. to spin to an end, said of the Fates:tunc, quae dispensant mortalia fata, sorores Debuerant fusos evoluisse meos,
Ov. H. 12, 4.—To obtain, raise:II.in hoc triduo Aut terra aut mari alicunde aliqua evolvam argentum tibi,
Plaut. Ps. 1, 3, 83.—Trop.A.In gen.: si qui voluerit animi sui complicatam notionem evolvere, to unroll, i. e. to clear up (the figure being taken from a book), Cic. Off. 3, 19, 76; cf.:B.exitum criminis,
id. Cael. 23:promissa evolvit somni,
i. e. turns over, revolves, Sil. 3, 216; cf.:secum femineos dolos,
Sen. Agam. 116:evolutus integumentis dissimulationis (with nudatus),
unwrapped, stripped, Cic. de Or. 2, 86, 350:evolutus bonis,
robbed, Sen. Ep. 74; cf.:sede patria rebusque summis,
Tac. A. 13, 15:ex praeda clandestina,
driven away, Liv. 6, 15:nullo possum remedio me evolvere ex his turbis,
Ter. Ph. 5, 4, 5:se omni turba,
id. Eun. 4, 4, 56.—In partic., to unfold, disclose, narrate:C.naturam rerum omnium,
Cic. Ac. 2, 36: oras belli, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 178 ed. Vahl.):totam deliberationem accuratius,
Cic. Att. 9, 10, 7:rem propositam,
Quint. 1, 1, 20:condita pectoris,
Cat. 66, 74:seriem fati,
Ov. M. 15, 152:haec,
Verg. G. 4, 509 et saep.; cf. with a rel.-clause, Lucr. 1, 954.—To roll away, of time, i. e. to pass, elapse:evolutis multis diebus,
Vulg. Gen. 38, 12:cum evolutus esset annus,
id. 2 Par. 24, 23:evoluto tempore,
id. Esth. 2, 15. -
3 exsolvo
ex-solvo, solvi, sŏlūtum, 3 ( per diaeresin exsolŭātur, Lucr. 1, 811:I.exsolŭïsse,
Ov. F. 4, 534; cf. solvo, init.), v. a., to loose, unloose, to unbind, untie, undo (mostly poet. and in post-Aug. prose).Lit.A.In gen.:B.nexus,
Lucr. 1, 220: Am. Agedum, eam solve cistulam. So. Quid ego istam exsolvam? undo, unseal, Plaut. Am. 2, 2, 152:properans exsolvi restim,
id. Rud. 2, 3, 37:catenas Caecinae,
Tac. H. 3, 31:vincula,
id. A. 3, 33; id. H. 3, 12:pugionem a latere,
to ungird, id. H. 3, 68:venas praebere exsolvendas,
to be opened, id. A. 4, 22; 11, 3; 16, 17:brachia ferro eodem ictu,
id. ib. 15, 63:amictus,
to pull off, Stat. S. 1, 5, 53:venenum exsoluta alvo transmisit,
i. e. in a flux, diarrhœa, Tac. A. 13, 15.—Of an inanimate subject:(ignis) exsolvit glaciem,
dissolves, melts, Lucr. 6, 878.—In partic.1.To set loose, release, deliver, free (mostly poet.):2.aliquem vinclis,
Plaut. Truc. 4, 3, 10; so,exsolutus vinculis,
Suet. Ner. 49:jube sis me exsolvi cito,
Plaut. Bacch. 4, 8, 16 sq.:sese e nervis (animae),
Lucr. 3, 696; cf. id. 1, 811:se paulatim corpore (said of one dying),
Verg. A. 11, 829:quo (sanguine),
Tac. H. 5, 6.—In mercant. lang. (qs. to free from obligation, v. solvo, to discharge, pay a debt): nomina mea, per deos, expedi, exsolve (for which, shortly after: hoc quod debeo plane expedias et solutum relinquas), Cic. Att. 16, 6, 3:II.aes alienum,
Plin. Ep. 3, 11, 2:pretium,
Plaut. Men. 5, 6, 26:multiplicem sortem,
Liv. 6, 14, 7:dotem uxori,
Aur. Vict. Vir. Ill. 56:legata,
Tac. A. 1, 36 fin. et saep. —Trop.A.In gen., to throw off, lay aside, rid one's self of a thing:B.legis nexus,
Tac. A. 3, 28 fin.:metus,
i. e. to lay aside, Luc. 5, 259:pudorem,
Stat. Ach. 1, 565:robur peditum ad exsolvendum obsidium ducit,
i. e. to raise, Tac. A. 3, 39.—In partic.1.To release, free from any thing:2.animum artis nodis religionum,
Lucr. 1, 932; 4, 7:animos religione,
Liv. 8, 9, 13:populum religione,
id. 3, 20, 4:se occupationibus,
Cic. Fam. 7, 1, 5:aliquem errore, suspicione,
Ter. Hec. 5, 2, 26:aliquem aere alieno,
Liv. 6, 14, 11:curis,
Verg. A. 4, 652:sollicitudine,
Plin. Ep. 1, 22, 11:contumeliā,
Tac. A. 13, 36:poenā,
id. ib. 14, 12:custode,
id. ib. 12, 46 et saep.—To discharge, pay a debt or an obligation:3.de tertio genere se scripsit dicturum, nec exsolvit quod promiserat,
but did not keep his promise, Cic. Off. 3, 2, 7:vota (deo),
Plaut. Am. 3, 2, 67; Liv. 21, 21, 9 (opp. se obligare):jus jurandum,
id. 24, 18, 5:fidem,
to fulfil one's promise, id. 26, 31, 10:praemia, poenas alicui,
to award, id. 26, 40, 15:gratiam recte factis, alicujus,
id. 28, 25, 6; cf.grates,
to render, give, Tac. A. 14, 13:beneficia,
to repay, requite, id. ib. 11, 18; cf.:vicem beneficio,
id. H. 4, 3:poenas morte,
to suffer, id. A. 1, 10; cf. Vell. 2, 88 fin. —
См. также в других словарях:
Diärĕsis — (griech.), Trennung, Zerreißung, z. B. Haemorrhagia per diaeresin, Blutung durch Gefäßspaltung, Verwundung. – In der Grammatik die getrennte Aussprache aufeinander folgender Vokale, wie in »Aida«. Als Zeichen dafür dienen zwei über den zweiten… … Meyers Großes Konversations-Lexikon